Hürrem | Konular | Kitaplar

Sultan 2. Selim'e içki iftirası

SORU:Osmanlı sultanlarının içki içtikleri hakkında yazılar yayınlanıyor. Özellikle Sultan İkinci Selim’in içki ve eğlence hayatı olduğu gibi bilgiler var. Bu bilgiler ne derece doğrudur?
--

Sultan İkinci Selim Han hakkında bazı yanlış mütalaalar ileri sürülmektedir. Osmanlı tarihleri içinde muteber kaynaklardan Peçevi İbrahim Efendi’nin eseri olan Tarih-i Peçevî’nin orijinalinde içki kelimesi geçmediği hâlde maalesef sadeleştirilerek yayınlanan neşrinde ilâve olarak yer almıştır.

Bu neşirde Sultan İkinci Selim Hân’ın meclisi ile ilgili bahis:
“Nakkaş Haydar gibi şakaları ve davranışları ile ölüyü bile güldürür, ağır başlı ve asık suratlı olanları gülmekten katıltır güçte birçok ün salmış kimseler, fıkra anlatıcılar ve maskaralar meclislerini devamlı olarak neşe ve kahkahalara boğardı. Bütün bunlar için düzenlenen içki ve eğlence âlemleri ile kullanılan zevk ve sohbet araç ve gereçlerinin…” şeklinde sadeleştirilmiştir.

Yukarıdaki sadeleştirilmiş metin Peçevi Tarihi’nin orijinalinde aynen şöyledir:
“Ve bezle-gûy ve şîrînkârlıgla iştihar bulan Nakkaş Haydar emsali bir nice bedâyi’ birle ki letâyif ve şîrînkârlıkları mevtayı güldürür ve istimâ’ eden girân-cân sükalâyı güle güle öldürür. Dahi bunlara muâdil mudhik ve masharalar meclis-i şeriflerin dâima neşât ve sürür ile mesrur u pür-hubûr ederler idi. Ve bi’l-cümle bunlara el veren esbâb-ı iyş ü işret ve levâzım-ı zevk u sohbet ma’lûm değildir ki…”

Bunun doğru bir şekilde sadeleştirilmişi ise şöyledir:
“Tatlı ve hoş latifeleri ile şöhret bulan Nakkaş Haydar gibi birçok söz ustaları ki, bunların latifeleri ve şirinlikleri ölüyü bile güldürür ve dinleyen ağır başlı ve az gülen kimseleri güle güle öldürürdü ve bunlar gibi güldürücü ve eğlendiriciler şerefli meclislerini dâima sevinç ve neşe ile neşelendirirlerdi. Ve bütün bunlara uygun olan sohbet, eğlenmeye ve yaşamaya sebep olan hâller görülmemiştir ki…”

Burada da görüldüğü gibi metin içinde, içki âlemlerini anlatan hiçbir kelime yoktur.
Yukarıda içki-eğlence âlemleri olarak sadeleştirilen “iyş ü işret” kelimeleri içkili eğlence âlemleri mânâsına kullanılmamıştır. Bütün muteber lügatlerde bu kelimelere, eğlence, yaşama mânâları verilmiştir.

Eğlence vardır fakat içki yoktur. Ok atmak, ata binmek, güreş tutmak, yüzmek, şiir okumak, latîfe yapmak eğlencelerin çeşitlerindendir. Fakat hangi eğlence ifâde ediliyorsa onun adı verilir. Burada Osmanlı tarihlerinde sarhoş edici içki için kullanılan “hamr” kelimesi geçmemektedir. Yâni “Şürb-i hamr” denilmemiş ve “içki içildi” ifâdesi de kullanılmamıştır.

Tarih Postası bir Yedikıta hizmetidir.


Konular